Gineke Hanzen en Annemarie Zijlstra, Koninklijke Visio
ZVP+ ofwel Zorg voor Participatie+ is een door Koninklijke Visio enRehabilitatie ‘92 ontwikkeld hulpmiddel voor begeleiders om de wensen van mensenmet ZEVVB op alle domeinen van participatie te ontdekken en te realiseren. Indit artikel lees je er meer over.
Wat is ‘Zorg voor Participatie+ precies?
Zorg voor Participatie+ is een toepassing van de methodiek van de IndividueleRehabilitatie Benadering (IRB) in de zorg voor mensen met (Zeer) ernstigeverstandelijke en visuele beperkingen (ZEVVB). De IRB is een verbale methodiek,die tot doel heeft mensen met een beperking te helpen bij het functioneren inmaatschappelijke rollen. Voor medewerkers is met betrekking tot Zorg voorParticipatie een scholing op maat ontwikkeld.
Mensen met ZEVVB hebben vanwege de ernst van hun beperkingen bij veel dagelijksedingen hulp nodig. Veel zorg en aandacht van de begeleiders gaat zitten in hetzo goed mogelijk bieden van deze steun. Toch ontstond de ambitie om meer te doendan dat: de mensen met ZEVVB moeten óók kunnen participeren en zelf kunnenkiezen om mee te doen aan alles wat zij graag willen. Echter ze kunnen zelf hunwensen meestal niet goed verwoorden.
De methodiek ‘Zorg voor Participatie+’ sluit aan bij de gedachte dat de zorgerop gericht is om mensen met ZEVVB te helpen hun mogelijkheden zoveel mogelijkte ontdekken en hen te ondersteunen bij het zo zelfstandig mogelijk participerenin zo veel mogelijk rollen. Ook worden de rollen ingevuld met activiteiten waarde mensen met ZEVVB zoveel mogelijk bij worden betrokken.
Zorg voor Participatie+ is een hulpmiddel voor begeleiders om de wensen vanmensen met ZEVVB op alle domeinen van participatie te ontdekken en terealiseren. Samen met de familie en collega’s probeert de begeleider teontdekken welke wensen de persoon met ZEVVB heeft, hoe tevreden hij/zij is metde huidige activiteiten, welke veranderingen uitgeprobeerd zouden kunnen worden.De persoon met ZEVVB krijgt hierin zoveel zeggenschap als maar enigszinsmogelijk is. Omdat een gesprek vaak niet tot de mogelijkheden behoort, wordenandere manieren aangeboord om de mening/beleving van de persoon met ZEVVB zoveelmogelijk tot zijn recht te laten komen.
Het doel van Zorg voor Participatie+ is dat mensen ondanks hun beperkingen,zoveel mogelijk deelnemen aan activiteiten die passen bij hun voorkeuren enkwaliteiten. De begeleiders hanteren een werkwijze die niet langer uitsluitend“zorgen voor” is, maar ook ruimte biedt aan “zorgen dat”.
Wat heeft ‘Zorg voor Participatie+’ te bieden?
Hulp bij het zo zelfstandig mogelijk meebepalen over alle dagelijkse dingenin het leven van de persoon met ZEVVB
Methodisch bezig zijn met vage wensen en mogelijke onvrede in een positieveoplossende richting. Dit in relatie tot (nieuwe) rollen.
Methodisch werken aan keuzemogelijkheden, samen met de persoon met ZEVVB,diens familie en andere disciplines
Hulp bij het maken van een plan met concrete en haalbare doelen en hoe eenbepaald doel bereikt kan worden. Dit kan gaan om doelen op het gebied vanmeer eigen regie, nieuwe activiteiten of meer betrokkenheid bij bestaandeactiviteiten.
Ondersteuning bij het leren van vaardigheden aan de persoon met ZEVVB dienodig zijn voor het bereiken van een doel, al is het aandeel in dezevaardigheid nóg zo klein
Ondersteuning bij het bedenken, verkrijgen en gebruiken van hulpbronnen
Meer aandacht voor de onuitgesproken wensen van mensen met ZEVVB. Aandachtvoor (minieme) uitingen van ontevredenheid. Hetgeen terug te zien is in hetzorgplan.
Medewerkers richten zich meer op de mogelijkheden tot zelfstandigheid enparticipatie van mensen met ZEVVB, gaan minder snel over tot handelen enovernemen, en vinden de ontdekkingsreis naar mogelijkheden uitdagend.
Waaruit bestaat ‘Zorg voor Participatie+’?
De methodiek maakt gebruik van een ‘Zes - stappen – plan’:
Mogelijkheden verkennen om de regie van de persoon met ZEVVB te vergroten.
Meer invloed van de persoon met ZEVVB op het dagelijks reilen en zeilen.
Mogelijke onvrede en vage wensen verkennen
Vaak begint het nadenken over of bezig zijn met mogelijke wensen als jevermoedt dat de persoon met ZEVVB het niet meer /minder fijn vindt in eenbepaalde omgeving.
Kiezen van een doel
Wensen kunnen alleen worden verwezenlijkt als er doelen van worden gemaakt.In doelen worden wensen concreet. Bij Zorg voor Participatie gaat het er omdat in een doel altijd precies staat welke activiteit en/of omgeving depersoon met ZEVVB heeft gekozen om zijn doel te verwezenlijken en wathij/zij er zelf in gaat doen. Om te kunnen kiezen, moet duidelijk zijn welkemogelijkheden er zijn die in aanmerking komen, en op grond waarvan voor eenbepaalde activiteit/omgeving wordt gekozen. Welke voorkeuren heeft depersoon met ZEVVB, waar houdt hij/zij van en waaraan kun je merken dat depersoon met ZEVVB het fijn vindt? Hierin hebben familieleden een belangrijkerol als informatiebron. Bij het nadenken over mogelijkheden die inaanmerking komen proberen we zo creatief te zijn als we kunnen.
Verkrijgen van een doel
Als duidelijk is wat het doel is waar aan gewerkt gaat worden, bekijkt debegeleider samen met de persoon met ZEVVB, collega’s en familie wat er moetgebeuren om het doel te bereiken. Wat kan de persoon met ZEVVB zelf? Waarheeft hij/zij hulp bij nodig?
Ontwikkelen van vaardigheden
Als de persoon met ZEVVB een bepaalde vaardigheid mist die wel nodig is omhet doel te bereiken, moet er altijd over worden nagedacht of het mogelijkis de persoon met ZEVVB de vaardigheid te leren
Zoeken van hulpbronnen
Wanneer een persoon met ZEVVB bepaalde activiteiten niet zelf kan uitvoeren,of als er dingen geregeld moeten worden, zoekt de begeleider naar denoodzakelijke hulp.
Oplossen van problemen
De begeleider leert activiteiten te evalueren, belemmeringen in deuitvoering op te sporen en oplossingen te bedenken om deze belemmeringen wegte nemen.
Betrokken organisaties
Bij Koninklijke Visio, expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen,kan iedereen terecht met vragen over slechtziend of blind zijn. Visio biedtinformatie en advies, maar ook verschillende vormen van onderzoek, begeleiding,revalidatie, onderwijs, arbeid en wonen. Deze diensten zijn er voor mensen dieslechtziend of blind zijn, ook als zij daarnaast een verstandelijke,lichamelijke of andere zintuiglijke beperking hebben. Persoonlijk enprofessioneel betrokkenen kunnen bij Visio terecht voor informatie endeskundigheidsbevordering. Meer informatie over Visio is te vinden opwww.visio.org.
Contactpersoon ‘Zorg voor Participatie+’: Gineke Hanzen,ginekehanzen@visio.org en telefoonnummer:088-5861269
Stichting Rehabilitatie ‘92, is een landelijk opererend bij- ennascholingsinstituut dat zich bezig houdt met het verzorgen van trainingen enconsultatie op het gebied van Rehabilitatie. De stichting, ontstaan in 1992,functioneert sinds 1994 als volledig zelfstandige stichting.
Stichting Rehabilitatie ’92, info@rehabilitatie92.nl,www.rehabilitatie92.nl
Meer weten? Video en mindmap
Over deze methodiek is wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd. Lees meerover wetenschappelijkonderzoek.Via deze website is ook een gemakkelijk leesbare brochure te bestellen metuitleg en resultaten van het onderzoek
Over deze methodiek is een video verschenen.
Ook is er een mindmap ontwikkeld over participatie van volwassenen met eenvisuele en (zeer) ernstige verstandelijke beperking welk aansluit op dezemethodiek.
Download demindmap.
